NGUỒN:
Deo gratias, ngày 13 tháng 3 năm 2013.
Đúng ngày này 12 năm trước, mình may mắn có mặt tại quảng trường Đền thờ Thánh Phêrô. Khi ấy, mọi ống kính máy quay và hàng trăm nghìn ánh mắt đều dõi theo ống khói Nhà nguyện Sistina, chờ khoảnh khắc làn khói trắng bay lên – báo hiệu một vị Giáo hoàng mới đã được chọn.
Và giây phút vô cùng linh thiêng ấy cũng đã đến vào lúc 19:06 (giờ Roma), thứ Tư, ngày 13 tháng 3 năm 2013. Cả quảng trường hàng trăm ngàn người đã vỗ tay reo mừng, những hồi chuông nơi vương cung thánh đường lại vang lên rộn rã, hòa trong những lời kinh tiếng hát, rồi những lời đoán già đoán non. Những ngày trước đó, truyền hình Ý và các hãng tin quốc tế đều đưa tin về những ứng viên sáng giá. Chẳng hạn, có Đức Hồng y Angelo Scola, Tổng Giám mục Milano – một học giả danh tiếng và là người đứng đầu một trong những giáo phận lớn nhất thế giới. Nhưng đúng như câu thành ngữ nổi tiếng của người Ý: Chi entra papa, esce cardinale – 'Ai bước vào mật viện như Giáo hoàng thì khi bước ra vẫn là Hồng y'.
Tất cả đều ngỡ ngàng khi, hơn một giờ sau đó, vị tân Giám mục Roma chính thức xuất hiện trên ban công Vương cung thánh đường Thánh Phêrô. Ngài được giới thiệu là Bergoglio, một gương mặt hoàn toàn bất ngờ với giới truyền thông. Tước hiệu Phanxicô lại càng mới lạ. Nhưng ngài mở lời với cộng đoàn bằng một câu chào thật giản dị: "Anh chị em thân mến, chào buổi tối tốt lành' (Fratelli e sorelle, buona sera)." Ngài khiêm nhường nói rằng: "Anh chị em biết rằng nhiệm vụ của Mật nghị Hồng y là chọn một Giám mục cho Roma. Có vẻ như các Hồng y đã đi tìm người đó từ tận cùng thế giới". Trước khi ban phép lành, ngài còn có một cử chỉ khiêm nhường gây ấn tượng nữa: "Anh chị em hãy cầu nguyện xin Chúa chúc lành cho tôi".
Khi ấy, trời đã tối, cơn mưa xuân lất phất càng làm bầu khí thêm linh thiêng, nhiều người không giấu được những giọt nước mắt xúc động. Hôm nay nghĩ lại, mình càng xác tín hơn vào sự quan phòng kỳ diệu của Thiên Chúa.
Rồi 12 năm sau, ngày 13 tháng 3 năm 2025
Khi hay tin Đức Phanxicô nhập viện, nhiều người lại quy tụ về quảng trường Thánh Phêrô và cả bệnh viện Gemelli để hiệp thông cầu nguyện cho ngài. Đức Phanxicô—vị mục tử giản dị nhưng đầy nghị lực, nay đã 88 tuổi—từng trải qua cảnh thập tử nhất sinh ngay từ khi còn là một chủng sinh trẻ, và giờ đây một lần nữa rơi vào tình trạng nguy kịch. Đã có những lúc tưởng chừng ngài khó có thể vượt qua ngày 13 tháng 3 lịch sử này thêm một lần nữa... Nhưng tạ ơn Chúa, hôm nay đã tròn 12 năm! Sức khỏe của ngài đã có những tiến triển rất tích cực, không còn trong tình trạng nguy kịch. Deo gratias!
Hôm nay, lòng mình lại trào dâng xúc động. Không phải vì đang đứng giữa quảng trường Thánh Phêrô, cũng chưa phải vì nhận tin Đức Phanxicô đã xuất viện (hy vọng sớm thôi), mà vì được nâng niu trên tay tác phẩm tự truyện Hy Vọng của ngài—do Nhà xuất bản Thế Giới phát hành tháng 3/2025.
Đức Phanxicô từng ao ước được đặt chân đến mảnh đất hình chữ S này, nhưng ngài vẫn chưa thể thực hiện được. Mình hy vọng một ngày nào đó, giấc mơ ấy sẽ thành hiện thực. Và ngay lúc này đây, mình cảm nhận được những gì ngài nhắn gửi qua Hy Vọng:
"Và nếu một giấc mơ phai nhạt, ta cần mơ lại một lần nữa, dưới những hình thức mới, với hy vọng được thắp lên từ đống tro tàn của ký ức."
Ngài chưa thể đến quê hương chúng ta bằng xương bằng thịt nhưng ít nhất từ nay bạn đọc có thể gặp được ngài qua tự truyện Hy Vọng. Mình tin bạn đọc sẽ không phải thất vọng khi tìm gặp ngài trong tác phẩm Hy Vọng, vì như có lời nhận xét: "Tất cả thấm sâu vào từng đường máu thớ thịt. Tạo thành sức sống cho hiện tại. Tất cả đã góp phần tạo thành con người của Đức Thánh Cha Phanxicô. Ngài đúng là con người của sự sống. Sống say mê. Sống mãnh liệt. Sống tận cùng. Cao siêu trong kết hợp với Thiên Chúa. Khiêm tốn trong nhận định về bản thân. Mở lòng hài hoà với hết mọi người. Đồng cảm với mọi biến cố trên thế giới." (Đức Tổng Giám mục Giuse Ngô Quang Kiệt, lời giới thiệu tác phẩm)
Khi nhận lời chuyển ngữ tác phẩm này, nhà sách Nhân Dân tế nhị hỏi về thù lao dịch thuật. Mình đùa rằng: "Các cô không có đủ tiền để thuê đâu." Thực ra, dịp cuối năm mình cũng không quá rảnh rỗi, nhưng đã nhận lời chỉ vì lòng yêu mến ngài, không đòi hỏi một đồng. Nhà sách cũng chia sẻ một ước mơ cao đẹp: dành phần lợi nhuận để làm từ thiện, lan tỏa tinh thần bác ái của Đức Phanxicô.
Vì thế, tác phẩm được chuyển ngữ hối hả trong thời gian trước và sau Tết Ất Tỵ để kịp ra mắt dịp đầu Năm Thánh Hy Vọng. Quá trình xuất bản cũng gặp đôi chút trục trặc do phải thay đổi nhà xuất bản. Dù đã hết sức cố gắng, nhưng chắc chắn bản dịch vẫn khó tránh khỏi thiếu sót. Bạn đọc cũng sẽ nhận thấy bản Việt ngữ thiếu một số hình ảnh tư liệu của Đức Phanxicô do đơn vị bản quyền bên Ý không cấp phép đầy đủ.
Vì vậy, người chuyển ngữ rất mong nhận được sự thông cảm và góp ý từ quý bạn đọc để hoàn thiện hơn ([email protected]).
Xin chân thành cảm ơn và xin chúc quý bạn đọc luôn tràn đầy Hy Vọng!
【Đình Chẩn, Phát Diệm ngày 13.3.2025】
