NGUỒN:
Chầu Thánh Thể tại JMJ Sài Gòn 2023.
Trải nghiệm những ngày sống tròn đầy cho Chúa
"Ngày đan tu dành cho giới trẻ" (gọi tắt là JMJ – Journées Monastiques de la Jeunesse) là chương trình được Đan viện Đức Mẹ Sept-Fons tổ chức tại Sài Gòn dành cho các bạn trẻ có định hướng ơn gọi, cách riêng ơn gọi chiêm niệm được trải nghiệm ngày sống cùng các đan sĩ. Chương trình được thiết kế kỹ lưỡng, mô phỏng đời sống tại đan viện và có một vài điều chỉnh phù hợp với bối cảnh thực tế: Nhà Tĩnh tâm Mẹ Benjamin Dòng Thánh Phaolô thành Chartres Sài Gòn. Trước ngày JMJ chính thức diễn ra, Sư huynh Marie Noêl, đan sĩ Tráppít người Việt tiên khởi tại Sept-Fons và là người điều phối chính đã gửi lời động viên các bạn trẻ: "Đặt mình là các em, chúng tôi sẽ cảm thấy hơi ngộp với chương trình sống này. Nhưng chúng tôi tự nhủ, chỉ có bốn ngày JMJ, với sức trẻ và sự năng động, chắc hẳn các em sẽ theo kịp. Tuy nhiên, hãy cứ đơn sơ như chính mình là, hãy mở lòng và quảng đại, chắc chắn các em sẽ thấy thích thú và ý nghĩa với những ngày được sống tròn đầy cho Chúa sắp tới." – trích Thư đồng hành số 2.
Một ngày bắt đầu vào 4h30 sáng. Sư huynh Irénée là người giữ giờ của chúng tôi. Với chiếc chuông nhỏ, anh đi dọc hành lang, rung từng hồi chuông nhanh dần thay cho lời nói: "Thức dậy thôi, chúng ta đến nhà nguyện." Mọi hoạt động đều diễn ra trong thinh lặng. Các bạn trẻ vội vàng bật dậy, sửa soạn việc cá nhân để đến gặp Chúa ngay. Một số bạn do chưa kịp làm quen mà cố gắng ngủ nướng thêm chút ít. Vài bạn khác, thậm chí đã quỳ ngay ngắn trong nhà nguyện từ trước đó. Giờ nguyện ngắm 30 phút đầu ngày tại JMJ là không bắt buộc. Nhưng bắt đầu một ngày mới bằng việc chiêm ngắm Chúa Giêsu nơi Nhà Tạm là một trải nghiệm rất ý nghĩa, và hầu như không ai muốn bỏ qua giờ này. Trong sự thinh lặng của màn đêm, khi thế gian còn đang say ngủ, tâm trí cởi mở và khoáng đạt, chúng tôi đến cùng Chúa để dâng lên Người những khoảnh khắc sống đầu tiên của ngày mới. Giờ Kinh Canh thức (Kinh Đêm) là giờ Kinh Thần vụ dài nhất trong ngày. Khi lời nguyện chúc lành vừa kết thúc, chúng tôi vừa gập sách kinh lại và ngẩng mặt lên thì cũng là thời khắc hừng đông.
Sau bữa sáng là Thánh Lễ và Kinh Sáng. Có thể nói Thánh Lễ chính là "đặc sản" của JMJ. Hai linh mục đan sĩ là Cha Marie Thomas và Dom Marie Guillaume luân phiên chủ tế Thánh Lễ. Thánh Lễ được cử hành bằng tiếng Pháp, và mặc dù chúng tôi không hiểu hết mọi lời linh mục chủ tế nói, vẻ đẹp thánh thiêng của phụng vụ và cầu nguyện vẫn khiến chúng tôi phải ngỡ ngàng. Thánh Lễ đẹp, không bởi có ca đoàn hát hay, hay thánh nhạc cảm động. Chủ tế không hô hào lớn tiếng, hay quảng diễn sự thờ phượng bằng cách giang cánh tay thật rộng hay lắc lư cơ thể. Không có một danh sách dài các ý lễ. Không có lời lẽ, hình ảnh, hay âm thanh nào kích động tình cảm. Trái lại, Thánh Lễ đẹp bởi sự giản dị và những khoảng lặng! Tại nhà nguyện đơn sơ, trên một bàn thờ nhỏ bé, vị "đan sĩ hèn mọn" và cũng là tư tế nhỏ nhẹ cất lời khẩn cầu. Bằng cử chỉ khiêm cung, ngài tiến dâng Thiên Chúa Cha hy tế thập giá của Đức Kitô biểu hiện dưới hình bánh và rượu. Thánh Lễ hoàn toàn hướng về Thiên Chúa, và dành trọn cho Thiên Chúa. Trong thinh lặng mà mầu nhiệm được tỏ lộ. Là linh mục, ngài bày tỏ trước mắt chúng tôi thực tại về Thánh Lễ và Thánh Thể với nội tâm kính trọng sâu sắc. Là đan sĩ, ngài cầu thay nguyện giúp, và dẫn chúng tôi tới trình diện trước nhan Chúa. Nhờ điều đó, chúng tôi được nuôi dưỡng và tăng trưởng trong đức tin, cậy, mến mà kết hiệp mật thiết hơn với Đức Kitô.
Trong khi Thánh Lễ chậm rãi, lắng đọng như thế, thì xin bạn chớ hiểu lầm rằng đời sống đan tu là nhàn tản, thong dong suốt ngày. "Hãy tỉnh thức và sẵn sàng" như thể là khẩu hiệu ở JMJ này! Bảy giờ Thần vụ trong ngày cứ tiếp nối liên tục, xen kẽ là các giờ lectio divina (đọc sách hướng thần), giờ chia sẻ của các đan sĩ và công tác lao động. Theo Têrêsa M.D. ở Đồng Nai: "Lần đầu tiên được trải nghiệm những ngày sống gần giống với các đan sĩ, khi nhìn vào thời gian biểu một ngày tôi thấy khá ngộp vì hầu hết thời gian được tận dụng triệt để. Tuy nhiên, điều tôi cảm nhận được qua những ngày này là Chúa như có thể được chạm vào mọi lúc mọi nơi mặc dù mọi hoạt động diễn ra liên tục, lúc nào cũng phải sẵn sàng."
Về các giờ kinh, bạn Giacôbê N.A.D., thợ bảo trì điện lạnh tại Sài Gòn, cho biết cảm nghĩ: "Những giờ kinh lớn bằng tiếng Việt thì tôi thấy mình dễ dàng hòa nhập với cộng đoàn, còn những giờ kinh nhỏ bằng tiếng Pháp tôi nâng tâm hồn mình lên bằng cách hòa theo những cung điệu du dương, êm dịu khi nghĩ về một Thiên Chúa thật hiền từ và yêu thương nhân loại."
Đã có một thời, người viết bài này suy nghĩ về các đan sĩ như những người chỉ ăn ngủ, cầu nguyện và... mơ mộng. Ngoài giờ cầu nguyện, họ dạo chơi trong vườn, tay cầm sách, chân bước đi chậm rãi, ngẩng đầu ngắm chim chóc và mây trời. Đời đan tu thi vị quá! Hài hước thay trong những ngày trải nghiệm đan tu này, kẻ ấy đã luôn tay, luôn chân như một chú sóc, không thể đi một cách bình thường nữa mà là vừa đi, vừa chạy (nhưng tâm hồn rất tĩnh lặng). Chuông báo cất lên liên tục. Khi chưa quen với thời gian biểu, bạn sẽ không thể nhớ nổi giờ này phải làm việc gì... Nhưng một khi đã quen, bạn sẽ nhận thấy ngày sống đó được thiết kế theo một quy luật nào đó, xen kẽ giữa các giờ cầu nguyện là giờ lao động, lao động trí óc (học tập) kết hợp với lao động chân tay. Dom Marie Guillaume giảng giải về quy luật này trong một giờ Hội: "Thánh Antôn Cả được coi là tổ phụ các đan sĩ. Trước tiên, để tìm kiếm Thiên Chúa, ngài vào rừng cầu nguyện, vì đọc trong Thánh Kinh viết như thế. Thế rồi, ngài mệt mỏi vì bị chia trí, cám dỗ, và... đau đầu gối. Antôn nghĩ rằng mình không thể làm được nữa và quyết định trở về làng. Trên đường, ngài trông thấy một người cứ cầu nguyện rồi lại nghỉ ngơi, làm việc đôi chút rồi lại cầu nguyện. Thánh nhân đã hiểu và đúc kết ra nguyên tắc "Ora et Labora" (Cầu nguyện và Lao động) để đạt được sự quân bình. Đây được gọi là 'Luật của Thiên Thần', vì người mà thánh Antôn gặp giữa đường là một thiên thần hiện ra để hướng dẫn Ngài."
Bốn mùa Chúa đổ hồng ân.
Cứ thế mà các hoạt động đan tu nối tiếp nhau từ sáng sớm đến đêm khuya. Bạn Maria N.T.T. kể lại: "Về Việt Nam từ Philippines trễ một ngày JMJ nhưng tôi đã bắt nhịp khá tốt. Khi theo chương trình sống hết mình, tôi thậm chí không còn giờ để bận tâm đến bản thân mình." Thiết nghĩ đây là cách để các đan sĩ sống sự hiện diện với Chúa ngang qua giây phút hiện tại thật quảng đại! Có lẽ ngày sống của họ là một sự bỏ mình rất lớn và đích thực khi luôn hướng đến Thiên Chúa và tha nhân.
Ngày này qua ngày khác. Cứ lặp đi lặp lại mãi, đặc biệt trong thinh lặng như thế thì có nhàm chán không? Mời bạn "đến-mà-xem", như lời chào mời của Bạn Phêrô Đ.C.T., một sinh viên y khoa đến từ Huế: "Trước khi đến với JMJ, bản thân tôi vẫn nghĩ đây sẽ là một cuộc tĩnh tâm như bao lần khác, nhưng không, tất cả đều mới mẻ, khác xa với trí tưởng tượng. JMJ thực sự là một nơi để tôi hồi tâm sau bao ngày học hành làm việc cuốn theo guồng quay cuộc sống. Ở đây, tất cả thời gian trong ngày dành cho cầu nguyện, đọc sách, đồng hành cá nhân và lao động. Nhưng tất cả các hoạt động này đều quy hướng về Chúa. Bạn đã cảm nhận được sự thinh lặng để thưa chuyện với Chúa chưa? Rất tuyệt vời! Thinh lặng không nhàm chán như ta nghĩ. Để khám phá chiều sâu con người và tìm kiếm Thiên Chúa thì sự thinh lặng là cần thiết. Trong sự tĩnh mịch, tâm hồn trở nên nhẹ nhàng, thanh thoát, vui tươi, đầu óc thanh thản. Có lẽ bao sự ồn ào náo nhiệt bên ngoài có thể thu hút đại đa số giới trẻ, nhưng trong nội vi của JMJ thì thinh lặng lại hấp dẫn hơn rất nhiều."
Một bạn khác tâm sự: "Dù không được dùng điện thoại, không được nói chuyện, không có gì chơi, nhưng tôi rất vui vì được ở cùng Chúa. Lao động thể lý làm tôi bớt đi những suy nghĩ vẩn vơ, không cần thiết. Tôi cảm thấy gần Chúa khi tôi cầm chổi quét lá, hay rửa chén, lau nhà... Lao động chân tay cùng nhau giúp chúng tôi thắt chặt tình huynh đệ và tôi cầu nguyện được tốt hơn. Khi nghe giảng là lúc thân thể được nghỉ ngơi và tâm trí được nuôi dưỡng, giờ chia sẻ nào tôi và các bạn cũng cười".
Một ngày có bốn lần thỉnh giảng: giờ Hội, hai giờ Lặp Lại sáng-chiều, và giờ thuyết trình vào buổi tối. Giờ Hội là giờ Cha Bề trên chú giải Tu luật Thánh Biển Đức. Giờ Lặp Lại là giờ để đào sâu những gì được khai mở trong giờ Hội và đồng thời giúp chúng tôi nhận ra những vấn đề trọng tâm của ơn gọi đan tu, như đã ghi nhận trong những phần trước. Giờ thuyết trình để giới thiệu về Dòng Tráp khi được xem hai bộ phim tài liệu về đời sống đan tu ở Đan viện Sept-Fons, bên cạnh hình thức Q & A (hỏi-đáp) mà chúng tôi đã tham gia hết mình bằng cách đặt ra những câu hỏi hóc búa cho các đan sĩ. Chúng tôi xin dành phần này trong loạt cuối của bài viết khi gộp chung với một phỏng vấn bên lề JMJ.
Giờ đồng hành với linh phụ tại Sept-Fons.
Đồng hành cá nhân là một hoạt động quan trọng tại JMJ. Được biết trong đan viện, đan sĩ trong giai đoạn thụ huấn đều gặp linh phụ mỗi ngày ít là hai lần, một lần dài hơn, nhằm mục đích huấn luyện đan tu theo cách thức "truyền nghề" 1-1 rất cá vị, tùy theo khả năng của từng người và một lần khá ngắn vào cuối ngày để "điểm lại ngày sống" trước khi được linh phụ chúc lành. Hình thức này ít nhiều cũng được áp dụng cho các tham dự viên JMJ: mỗi bạn đều được gặp linh phụ 20 phút mỗi ngày. Việc đồng hành thiêng liêng mang nhiều ý nghĩa hơn một cuộc tâm sự chuyện trò. Vị linh phụ sẽ lắng nghe chăm chú suốt buổi. Chỉ khi chạm đến điểm mấu chốt, ngài sẽ dừng lại dùng đôi mắt sáng suốt nhìn trực diện bạn và đặt các câu hỏi, bạn buộc phải đối diện với chính mình và tháo cởi mọi nút thắt trong lòng. Bạn Phêrô C.T. chia sẻ: "Cha linh hướng đã giúp tôi những điều tất yếu ban đầu để nhận ra ơn gọi, được giải đáp những điều thắc mắc, ưu tư hay là những bận tâm lâu nay của cá nhân. Các cha nắm bắt tâm lý từng người, nhìn nhận bạn theo hướng tích cực nhất, đưa ra lời khuyên khách quan cho bạn, hoặc chia sẻ những kinh nghiệm của các ngài để hướng bạn đi đúng con đường mà Chúa đã vạch ra cho mỗi người."
Đồng quan điểm trên, có những bạn đã từng đồng hành từ xa với các đan sĩ Sept-Fons trước khi đến với JMJ cũng đồng ý rằng việc gặp gỡ trực tiếp có giá trị khác hẳn. Ban Mađalêna H.T.V. chia sẻ đôi dòng nhật ký thiêng liêng của bạn: "Con được ngồi trước mặt cha, được nắm tay cha, cha còn rót nước cho con uống. Đôi mắt sáng của cha làm con sợ, dù cha rất hiền. Cha hỏi con những điều mấu chốt, khiển trách khi con đắm chìm trong cảm xúc vô nghĩa, cái gật đầu của cha củng cố thêm sự phân định còn mù mờ của con về thánh ý Chúa. Ngày cuối cùng, cha không cho con thời gian chần chừ thêm nữa mà thúc đẩy con tiến thêm một bước: 'Bây giờ con hãy nói, con muốn gì?' 'Con muốn trở thành đan sĩ của Chúa', câu trả lời mãi mãi thay đổi cuộc đời tôi. Khi bước ra khỏi phòng đồng hành, tôi đã khóc vì sợ, và vì hạnh phúc. Chưa khi nào tôi cảm thấy tự do đến như vậy."
Một số hoa quả từ JMJ
Trước tiên phải kể đến hoa quả của cầu nguyện. Bạn Têrêsa N.T.H.T., mà ngày sinh nhật tuổi 18 rơi vào ngày cuối của JMJ đã chia sẻ: "Những ngày đan tu này đã gợi lên trong sâu thẳm tâm hồn tôi khát khao cháy bỏng việc cầu nguyện, nói chuyện, tâm sự với Chúa như một người bạn. Sau những ngày JMJ, tôi hình thành được thói quen nói chuyện với Chúa nhiều hơn."
Tiếp đến, các bạn trẻ được hiểu hơn về một ơn gọi khá đặc biệt trong Hội Thánh. Bạn Giacôbê N.A.D. nói thêm: "Trong một thế giới đang hỗn loạn đang chạy theo đà hủy diệt vì sự xúc phạm đến Thiên Chúa, đời sống ẩn mình của các đan sĩ chắc hẳn là những ngọn lửa sáng soi vào nơi tăm tối của bóng đêm tội lỗi, là một sức mạnh nội tâm của cho những ai đang chán chường, tuyệt vọng và mất niềm tin vào Thiên Chúa. Các đan sĩ không đi mục vụ, không dùng lời giảng hay việc tông đồ bên ngoài để phục vụ Hội Thánh như các tu sĩ hoạt động, nhưng tôi tin rằng chính họ là dầu để châm cho ngọn lửa truyền giáo của Giáo hội." Hơn thế nữa, trong một giờ Lặp Lại, Sư huynh Marie Noêl đã nhấn mạnh: "Các đan sĩ chúng tôi không chỉ là 'hậu phương', nhưng cũng là 'tiền tuyến' trong tất cả các hoạt động tông đồ của Giáo hội với vũ khí chiến đấu là cầu nguyện và thực hành đức ái trong nội vi đan viện."
Có những hoa trái rất đỗi bình thường mà những ngày JMJ này để lại ấn tượng đẹp trong lòng các bạn trẻ. Bạn Đaminh N.B.H., 17 tuổi, đã nói trong nước mắt khi một đan sĩ tiễn bạn ra về, sớm hơn ngày kết thúc vì lý do sức khỏe: "Như Frère đã biết gia cảnh của con, con vô cùng xúc động vì bầu khí huynh đệ trong những ngày JMJ này. Đây là lần đầu tiên trong đời con được người khác quan tâm để ý rất tinh tế khi tham dự Thánh Lễ, khi làm việc cùng nhau, khi ngồi ăn chung... Con hứa là nếu Chúa cho con khỏe, con sẽ tiếp tục tìm hiểu ơn gọi."
JMJ đã giúp cho những bạn tìm được ơn gọi của mình. Giuse N.V.Đ., sinh viên năm cuối Đại học Ban Mê Thuột cho biết: "Tôi đã đồng hành với các đan sĩ Sept-Fons từ cuối cấp Ba, khi ấy tôi chỉ là một chú bé lễ sinh và thành viên của một nhóm ơn gọi trong giáo xứ. Mỗi năm khi các đan sĩ đến Việt Nam tôi đều đến gặp để được đồng hành thiêng liêng. Đã đến lúc tôi phải đưa ra quyết định cho định hướng tương lai của mình: sau khi tốt nghiệp tôi sẽ vào tìm hiểu chủng viện của giáo phận. Tôi luôn ước mong trở thành một cha xứ có một đời sống nội tâm sâu sắc như các đan sĩ."
Dĩ nhiên cũng có nhiều bạn đã nhận ra Chúa mời gọi mình trong đời sống chiêm niệm. Một bạn nữ muốn dấu tên đang là dự tu của một dòng hoạt động đã tìm đến JMJ vì những thôi thúc nội tâm thiên về đời sống chiêm niệm. "Tôi đã nhận ra đâu là khao khát thẳm sâu trong tôi, bạn thổ lộ, tôi muốn trở thành nữ đan sĩ để phụng sự Chúa đắc lực nhất. Tôi biết những bước khởi đầu cho hành trình mới, chuyển hướng ơn gọi, là điều không dễ dàng, dù tôi chỉ mới là một dự tu. Xin hãy cầu nguyện cho tôi."
Cùng một hoa trái như trên, bạn Giêrônimô T.P.T. đã không ngại chia sẻ: "Quả thực trong những ngày này có rất nhiều điều kỳ diệu đã xảy đến với tôi. Nhưng điều mà tôi học được và nhận được đó là lòng can đảm. Can đảm để bước đi theo Chúa đến cùng! Rốt cuộc, nhờ ơn Chúa trong những ngày này mà tôi có thể làm được điều mà bấy lâu nay tôi chẳng đủ dũng khí làm. Tạ ơn Chúa!" Đúng vậy, T. đã ôm ấp một ơn gọi chỉ sống cho Thiên Chúa sau cuộc trở lại đạo của bạn, nhưng hoàn cảnh gia đình ngoại giáo là một khó khăn lớn. "Điều mà bấy lâu nay chẳng đủ dũng khí làm" thì sau những ngày JMJ, T. đã thực hiện được: viết thư cho mẹ bạn để nói lên khao khát dấn thân cho Chúa: "Thưa mẹ, con muốn đi tu. Thưa mẹ, con muốn làm thánh!"
