NGUỒN:
▓ Đức Cha Martial Jannin (Phước) và các học viên Yao Phu Cuénot
Năm 2023, tròn 90 năm ngày thụ phong Giám mục của Đức Cha Martial Jannin Phước (người Thượng gọi là Bok Xoi Tih Maxial Phưk), Giám mục tiên khởi Giáo phận Kontum: 23/06/1933
– 23/06/2023; cũng tròn 90 năm thành lập Giáo phận Tông tòa Kontum, tách ra khỏi Giáo phận Tông tòa Qui Nhơn (Sắc chỉ thành lập Giáo phận Tông tòa Kontum ngày 18/01/1932, nhưng sang năm 1933 mới có Giám mục).
Cha Martial Jannin Phước sinh ngày 07/01/1867 tại BesanCon Doubs, nước Pháp. Thụ phong linh mục ngày 28/09/1890.
Lên đường truyền giáo Việt Nam đến Giáo phận Đông Đàng Trong (Qui Nhơn) năm 1890 và lên Kontum năm 1892, dấn thân phục vụ liên tục 50 năm, không ngừng nghỉ, không về Pháp một lần nào và qua đời ngày 16/07/1940 tại Trường Cuénot (người sắc tộc Kontum viết là Kuenot). An táng tại Kontum.
Vào ngày 28/09/1915, Cha Martial Jannin Phước kỷ niệm lễ Ngân Khánh Linh Mục (1890-1915).
Chúng tôi xin giới thiệu "BÀI CA THẦY TRÒ TRƯỜNG KUENOT (KONTUM) CHÚC MỪNG BOK PHƯK NHÂN KỶ NIỆM NGÂN KHÁNH LINH MỤC (28/9/1890-28/9/1915)", để hiểu rõ hơn tình thương cũng như công lao của ngài đối với đồng sắc tộc, nhất là với đứa con tinh thần của ngài là Trường đào tạo Yao Phu (Giáo lý viên) mang tên Trường Kuenot.
Qua đây, cũng thấy văn hóa bản địa trong lĩnh vực văn vần và thơ ca phát triển khá sớm trên đất Kontum. Việc phát hiện giới thiệu những văn bản mang tính văn học, được in trong tạp chí chính thức như thế này là minh chứng rõ ràng sự tồn tại phát triển nền văn hóa dân tộc bản địa nói chung và công giáo nói riêng. Chúng rất hữu ích cho những ai nghiên cứu, tìm hiểu về văn học (văn vần, thơ ca...) Kontum qua các thời kỳ.
BÀI CA CHÚC MỪNG này trích từ tạp chí "HLABAR TƠBANG", Địa phận Kontum, số 49, năm 1915, tr.65-66.
▓ Bài ca chúc mừng Ngân Khánh Linh Mục của Cha Jannin (Bok Phưk)
28/09/1890 – 28/09/1915
(Tiếng Bahnar)
(Điệp khúc) "Kính thưa cha hiền/Chúng con hết thảy/Đến chúc mừng Cha/Năm nay kỷ niệm/Hai mươi lăm năm/Cha làm Linh mục/Chúng con mong ước/Cha còn sống lâu/Ở với chúng con/Đã từ lâu rồi/Cha hằng săn sóc/Dìu dắt chúng con/Nay Chúa thưởng công.
1. Ngày thành Linh mục/Bắt đầu tiến dâng/Lễ tế Máu Mình/Giêsu cực thánh/Ai đâu kể xiết/Cha vui mực nào/Hiến dâng chính mình/Cho Chúa chí tôn/Yêu mến Giêsu/Đấng thương loài người/Tuôn đổ máu đào/Trên cây Thánh giá/Cha cũng đoan hứa/Nguyện luôn yêu Chúa/Muốn đổ máu mình/Kính thờ Giêsu.
2. Từ khi lãnh chức/Lòng ngài hằng ước/Dạy dỗ mọi người/Như Giêsu xưa,/Và chịu nhọc lao/Ca rao danh Chúa/Dù bao khốn khổ/Càng vững chí bền./Ngài đã cam lòng/Từ bỏ mẹ cha/Quê nhà xứ sở/Tôn thờ Giêsu/Quyết tâm dấn bước/Khước từ tất cả/Như môn đệ xưa/Một lòng theo Chúa.
3. Ngày nhận bài sai/Lên đường truyền giáo/Đến miền Tây Nguyên/Cha hăng hái đi/Vượt biển dặm trường/Leo núi, băng ngàn/Trèo đèo, vượt dốc/Thật phúc cho cha!/Được gặp các đấng/Cố Truyền,Cố Cảnh/Cố Thuận, Cố Hương/Cha muốn giúp người/Theo gương tiền nhiệm/Cố Ân, Cố Bê/Cố A, Cố Đề [1].
4. Cha bề trên Truyền/Khi người còn sống/Đã từng căn dặn/Xây dựng nhà trường/Dạy trẻ Tây Nguyên/Nay cha khởi sự/Làm trường đẹp, to/Rộng rãi cao ráo/Lần lần khuyên dụ/Con trẻ núi rừng/Như nai như mang/Quen dần trường mới/Mở lòng mở trí/Nên con Chúa Trời/Xưa chơi ngoài rừng/Giờ học sách vở/Dường quên cha mẹ/Chỉ quý mến ngài.
5. Sáu mươi năm trước/Các cha đến đây/Chỉ toàn rừng rậm/Dân còn ngoại đạo/Bắt nạt, đánh nhau/Nô lệ, "Pơjâu" [2]/Lo sợ giặc nhiễu/Xơdang Jơrai./Ngày nay mọi người/Xơdang Jơrai,/Bahnar hết thảy/Trở nên hiệp nhất/Dưới một mái trường/An lành tựa chim/Đậu lùm cây mát/Anh em một nhà/Cùng một mẹ cha."
(Minh Sơn tạm chuyển ý sang tiếng Kinh)
Chú thích:
[1] Các vị thừa sai tiên phong truyền giáo Kontum:
Cố Truyền: Cha Jules Vialleton
Cố Cảnh: Cha Jean Baptiste Geurlach
Cố Thuận: Cha Denis Poyet
Cố Hương: Cha Pièrre Irigoyen
Cố Ân: Cha Pièrre Dourisboure
Cố Bê: Cha Pièrre Combes
Cố A: Cha Charles Arnoux
Cố Đề: Cha Jean Bernard Dégouts
[2] Nạn bắt làm nô lệ và tin vào thầy mo, thầy cúng. Pơjâu (tiếng Bahnar): thầy phù thủy.
Đôi dòng tiểu sử Đức Cha Martial Jannin (Phước):
Cha Martial Jannin (Phước) sinh ngày 07.01.1867, tại BesanCon Doubs, nước Pháp.
- 08.09.1886: Vào Chủng viện Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris, học hết triết và thần học.
- 28.09.1890: Thụ phong Linh mục.
- 30.11.1890: Sang Việt Nam, và 01.01.1891: Đến Qui Nhơn (Gp. Đông Đàng Trong).
- 1892: Lên vùng truyền giáo Kontum, ở thời gian ngắn tại Kon Jơdreh.
- 1892-1898: Đảm nhận địa sở Kon Mơnei.
- 1898: Phụ trách phía Đông vùng truyền giáo Kontum: Kon Kơtu (có Cha Bober phụ tá), Kon Mahar, Kon Sơlăng-Plei Tơuer.
- 1906: Được bổ nhiệm thành lập Trường Cuénot và điều hành đến 1925.
- 1924: Bề trên Miền Truyền Giáo Kontum.
- 23.01.1933: Ngài được bổ nhiệm Giám Mục Đại Diện Tông Toà tiên khởi Gp Kontum. Lễ phong chức Giám mục ngày 23.06.1933 tại Nhà thờ Chính toà Kontum.
- 16.07.1940: Qua đời tại Trường Cuénot (Tòa Giám Mục lúc bấy giờ), thọ 73 tuổi. An táng tại Kontum.
▓ Đức Cha Martial Jannin Phước (1867-1940).
Giám Mục tiên khởi Giáo phận Kontum từ 1933-1940
▓ Trường Yao Phu Cuénot bắt đầu xây dựng năm 1906 – Khánh thành năm 1908.
【Minh Sơn, 12/12/2023】
