Thần Khúc Dante qua bản dịch của Lm. Đình Chẩn - Tác giả: Thúy Nguyễn
16.10.2022
Mình chưa bao giờ review một tác phẩm thơ văn trước đây nhưng giờ thì không thể không review tác phẩm này được. Đó là "Thần Khúc", một tuyệt phẩm đồ sộ với hơn 14000 câu thơ của Đại thi hào người Ý nổi tiếng thế giới, Dante. Dante và "Thần Khúc" của ông đã tạo một ảnh hưởng vô cùng lớn không những tới nền thi ca Ý quốc mà còn tới nền văn chương thế giới, không chỉ trong thời đại của ông ở thế kỷ 13-14 mà còn âm vang mạnh mẽ tới tận hôm nay. Và nhất là, tác phẩm có thể được gọi là "kinh điển" của nền văn chương Công giáo vì thấm đẫm Đức tin tinh ròng và lòng mến nồng nàn đối với Thiên Chúa và nhân loại trong từng câu chữ, từng vần thơ. Quả là hồng phúc cho đại thi hào Dante khi có một tâm hồn đầy Chúa để có thể làm cho tuôn trào bao nhiêu tâm tình sốt mến như thế trong xuyên suốt toàn bộ Thần Khúc của ông!
Mà sẽ thật là thiếu sót lớn nếu mình không giới ít hiệu cho đúng mức vị Linh mục, vị dịch giả và đồng thời cũng là một nhà thơ nhà văn Công giáo rất trẻ, người đã chuyển ngữ toàn bộ đại tác phẩm này qua tiếng Việt cho chúng ta. Đó là cha Đình Chẩn, người "anh" có chức thánh, rất nghiêm túc, rất giỏi nhưng cũng rất giản dị và khiêm tốn mà mình may mắn được quen. Điều mình hâm mộ và thấy thật mừng cho cha chính là ở khả năng dịch thuật và ơn thơ phú bậc thầy Chúa ban. Nhờ đó, cha không đơn thuần chuyển ngữ một tác phẩm văn chương Công giáo thuộc tầm thế giới qua tiếng mẹ đẻ nhưng chính xác hơn phải nói là cha là đã dùng chính tiếng mẹ đẻ mà "mặc" cho "Thần Khúc" một "chiếc áo" mới - thuần Việt, một sắc thái biểu cảm mới - đậm hồn Việt trong khi vẫn vô cùng công giáo và vô cùng Dante!
Đọc "Thần Khúc" bản tiếng Việt do cha Đình Chẩn dịch, mình cứ ngỡ được gặp lại Nguyễn Du - đại thi hào đã biến một "Kim Vân Kiều truyện" văn xuôi của Thanh Tâm tài nhân bên Trung Quốc thành "Đoạn trường Tân thanh" (Truyện Kiều) - tác phẩm tinh hoa của nền văn học Việt Nam thế kỷ 19, một tác phẩm rất chi Việt Nam dù nguyên tác là ngoại quốc. Cả Nguyễn Du lẫn Linh mục Đình Chẩn đều đã rất thành công khi dùng chính kho tàng ngôn ngữ, văn hoá Việt mà chuyển tải những giá trị văn hoá từ kho tàng thế giới để làm giàu thêm, phong Phú thêm cho kho tàng văn hoá Việt Nam.
Có lẽ điểm khác nhau duy nhất giữa hai tác phẩm là ở chỗ "Thần Khúc" của đại thi hào Dante mà cha Chẩn chuyển ngữ mang đậm thêm nét niềm tôn giáo bên cạnh các giá trị nhân văn, mỹ học và thuần khiết Việt trong khi Truyện Kiều thì không. Tuy nhiên, đó không phải là một khác biệt gây xa cách nhưng là cái khác tạo sự phong phú, cho thấy sự thâm sâu và mênh mông trong diễn đạt của ngôn ngữ Việt mình! Quả thật, tiếng Việt vô cùng hay, vô cùng đẹp! Tạ ơn Chúa! Cảm ơn hai đại thi hào và Linh mục, dịch giả kiêm nhà thơ Đình Chẩn!
Anh chị em bạn bè xa gần ai muốn đọc Thần Khúc để yêu thêm tiếng Việt và yêu hơn niềm tin Công giáo thì nhắn tin mình nhé! Mình sẽ cho mượn sách! Còn nếu bạn muốn mua để có "kho báu" mà truyền cho con cháu tương lai thì nói mình, mình chỉ chỗ cho nhé! Cha Chẩn dịch và phát hành như để loan truyền Cái Đẹp chớ cha không phải kinh doanh tác phẩm. Có một nhà sách riêng làm việc đó!
Xin Cảm ơn Linh mục Đình Chẩn!
Nguồn: FB Thúy Nguyễn