Xin chia sẻ cùng cả nhà bài thuyết trình với chủ đề "Thi Ca và Cầu Nguyện " tại TTMV/TGP/Sài Gòn. sáng thứ Bảy ngày 6/4/2019.
THI CA và CẦU NGUYỆN
Như lời thánh Gioan vianney đã nói.”Lời Cầu nguyện cần cho hồn ta như mưa cần cho mặt đất” và Thánh Augustino cũng nói về Cầu Nguyện như là một nhu cầu cần thiết của con tim..”Sự khát khao đến với Thiên Chúa đã là một lời cầu nguyện…”
Vâng ! Những cơn mưa ấy, những nỗi khát khao ấy đã biến lời cầu nguyện trở thành thơ kinh đầy ắp nhịp rung của trái tim và thơm hương thanh khiết của Lòng Mến.
1. CẦU NGUYỆN THÀNH NHỮNG VẦN THƠ TỪ TRÁI TIM – CẦU NGUYỆN LÀ LÀM THƠ
Cầu nguyện là một sự liên lạc sống động giữa cá nhân mỗi người với Thiên Chúa hằng sống... mối tương quan sống động của con cái Thiên Chúa với Cha trên trời. Chúng ta phải tin, cử hành và sống mầu nhiệm đức tin trong tương quan sống động và thân tình với Thiên Chúa hằng sống và chân thật. Cầu nguyện giúp chúng ta sống mối tương quan này (Giáo lý Hội Thánh Công Giáo, số 2558, 2565).
Như vậy, cầu nguyện trước hết là cách sống niềm tin mãnh liệt và tròn đầy nhất; nhưng trên hết, cầu nguyện là một tâm tình. Thật vậy, bất cứ mối tương quan nào không có tâm tình, không có tình yêu, mối tương quan đó sẽ trở nên mờ nhạt và không bền chặt. Cầu nguyện phát xuất từ trái tim và chúng ta cầu nguyện với cả tấm lòng. Nếu lòng ta xa cách Thiên Chúa thì cầu nguyện cũng vô ích (GKHTCG, số 2562)
Vâng đúng vậy, trái tim là trung tâm hiện hữu của con người. Trái tim là nơi thầm kín của riêng ta; lý trí hay người ngoài không dò thấu được; chỉ có Thánh Thần Thiên Chúa mới có thể thăm dò và thấu suốt được. Vượt trên mọi khuynh hướng tâm lý, trái tim vẫn là nơi quyết định. Trái tim là nơi con người chân thật với mình nhất, để chọn lựa sự sống hay sự chết. Ðó cũng là nơi gặp gỡ để sống các mối tương giao, vì chúng ta được dựng nên theo hình ảnh Thiên Chúa: Trái tim là nơi sống giao ước (GKHTCG, số 2563).
Như thế khi cầu nguyện, nhịp tim ta rung lên với Đấng Hằng Hữu từ trong sâu thẳm nội tại. Mỗi nhịp rung đều là những nhịp kỳ lạ đầy sáng tạo trong hơi thở Thần Khí, vì chính Thần Khí sẽ dạy cho ta cách rung nhịp để hòa điệu trong Tình Yêu Vĩnh Hằng. (Rm 8, 26-27)
Cứ thế, nhịp rung trong Thần Khí sẽ tràn ra đầy ý thơ thanh khiết, những cung bậc diễm tuyệt để chúc tụng, thờ lạy, để cầu xin, chuyển cầu, để cảm tạ và ngợi khen.
Lật mở từng trang Kinh Thánh, chúng ta sẽ không khỏi bỡ ngỡ về những tâm tình Dân Chúa được bật lên, reo vang và hát bằng thơ kinh lóng lánh màu ân sủng, nhất là thánh vịnh và thánh ca Tin Mừng. Trên nền hương đức ấy, trái tim của tôi cũng reo lên những cung bậc ân phúc khi chiêm ngắm Thiên Chúa.
+ Tâm tình chúc tụng
Bài ca "Chúc Tụng" (Benedictus]
Chúc tụng Thiên Chúa Ích-Diêng
Viếng thăm cứu chuộc dân riêng của Người…
Chúc tụng Chúa hỡi hồn tôi
Toàn thân tôi hãy cất lời tán dương [Tv 103-1]
Hãy tung hô Chúa của ta
Địa cầu trần thế ngợi ca ơn Người [Tv150-2]
+ Tâm tình thờ lạy
Tâm hồn khát khao Thiên Chúa
Chúc tụng Chúa hỡi hồn tôi
Toàn thân tôi hãy cất lời tán dương [Tv103-1]
Chúa là Chúa tể con thờ
Ngoài Ngài hạnh phúc đâu chờ đợi con [Tv16-2]
Suốt đời con hát tụng ca
Giơ tay cầu khấn danh Cha muôn đời [Tv 6]
+ Tâm tình cầu xin
Chúa ơi chỉ lối con đi
Hồn con thao thức trăm bề ngổn ngang[TV25-4]
Tuổi con giờ đã xế chiều
Sức tàn lực kiệt tiêu điều Chúa ơi [Tv71-9]
Chúa là ánh sáng đời con
Là ơn cứu độ con còn sợ ai [Tv27-1]
Xin ơn tha thứ và cứu thoát
Chúa là đồn lũy chở che
Cho con ẩn nàu những khi ngã lòng [Tv91-2]
Chúa ơi đừng trách mắng con
Ra tay sửa trị trong cơn lôi đình [Tv6-2]
+ Tâm tình chuyển cầu
Gia nghiệp kẻ sống hiền lương
Là Thiên Chúa là hồn thương trọn đời[Tv36-18]
Ai được lên núi Chúa ta
Ở trong đền thánh nguy nga Chúa trời[Tv24-
+ Tâm tình cảm tạ
Lời kinh tạ ơn
Lấy chi đền đáp CHÚA bây giờ
Vì muôn ơn phúc Người đã ban cho [TV 116-12]
CHÚA là KHIÊN MỘC chở che tôi
Lòng tôi tín thác ở nơi Người
Tôi đã được Người thương trợ giúp
Lòng tôi vui mừng khôn tả xiết
Tạ ơn Thiên Chúa mãi không thôi [Tv 28, 6-7]
+ Tâm tình ngợi khen
Bài Ca "Ngợi Khen" (Magnificat)
Linh hồn tôi ngợi khen Thiên Chúa
Thần trí tôi hớn hở mừng vui
Vì Thiên Chúa đấng cứu độ tôi
Đã đoái nhìn phận hèn tỳ nữ…
Ca ngợi ÐỨC CHÚA là Ðấng toàn năng
Chúa là ánh sáng đời con
Là ơn cưu độ con còn sợ ai [27-1]
Ai người gánh nặng sầu lo
Trút vào tay Chúa như tơ nhẹ lòng [TV71-9]
Chúa hằng che chở thiện nhân
Kẻ gian ác Chúa cho phần diệt vong [11-6]
Như thế, cầu nguyện là vần thơ từ trái tim rung lên những khát bỏng yêu thương với Đấng Chân Thiện Mỹ. Những vần thơ này là độc đáo của mỗi trái tim vì mỗi nhân vị là duy nhất trước mặt Thiên Chúa.
2/ NHỮNG VẦN THƠ TỪ TRÁI TIM
Thơ là bức họa kết bằng những màu sắc chọn lọc; Thơ là bản nhạc dệt bằng những âm thanh tinh tế. Nhưng trên tất cả, Thơ là biểu lộ Cái Đẹp và Sự Thiện được phát tỏa từ nhịp rung của mỗi trái tim.
Thi Sĩ Hoa Kỳ James Russell Lowel (1819-1891) định nghĩa Thơ là “ Một điều gì đó làm cho chúng ta tốt hơn và khôn ngoan hơn bằng cách liên tục biểu lộ những Cái Đẹp và Sự Thật mà Thượng Đế đặt để trong linh hồn mọi con người.” (Something to make us better and wiser by continually revealing those types of beauty and truth which God has set in all men’s souls).
Samuel Taylor Coleridge (1772-1834) cho biết: “Thơ đối với tôi là một phần thưởng hết sức to lớn; thơ đã xoa dịu những nỗi sầu não; thơ đã làm tăng gấp bội và thanh lọc những niềm vui của tôi; thơ đã nâng niu nỗi cô đơn của tôi; và thơ đã cho tôi thói quen ao ước khám phá ra Thiện và Mỹ trong mọi điều hội ngộ và ở xung quanh tôi.” (Poetry has been to me an exceeding great reward; it has soothed my affliction; it has multiplied and refined my enjoyments; it has endeared my solitude; and it has given me the habit of wishing to discover the Good and the Beautiful in all that meets and surrounds me).
Hình ảnh trong thơ hôm nay không còn là sự sao chụp thô thiển hiện thực, đó là một sáng tạo thuần khiết của cảm hứng, vụt hiện ra từ những thế giới siêu thực.Trong quá trình hình thành bài thơ, hình ảnh bao giờ cũng là cái vọt đến trước, bỏ lại ở phía sau những “suy nghĩ” hay những “cân nhắc” duy lý. Những bài thơ giờ đây thường được viết ra trong mối liên hệ với “con người nội tâm” của nhà thơ, đầy bí ẩn, sâu lắng và bất ngờ. Sự bất ngờ lan tỏa từ những tâm tình cảm xúc nhiều hơn là từ chất trí tuệ của bài thơ. (Dương Thắng)
Như vậy, tác động Thơ rất mãnh liệt và sâu xa, có thể tạo những chuyển biến toàn diện trong tâm tư con người. Thơ ra đời vì nhu cầu của tâm linh con người muốn vươn tới Chân-Thiện-Mỹ, và vì thế Thơ còn được coi như là tiếng nói của tâm linh.
Bởi thế, khi nhịp rung của chúng ta cảm nhận được sự hòa điệu trong Thần Khí, cả con người chúng ta sẽ bật lên những âm vang tha thiết và dịu nhẹ của cõi lòng đang chiêm ngưỡng cung bậc của Vô Biên.
Phải, khi thật sự mở lòng ra với Vô Biên, chúng ta sẽ thấy mình quá nhỏ bé chỉ như một hạt bụi giữa mênh mông, một ngọn cỏ dại bên đường; nhưng sao ta lại được ủ ấp trong yêu thương, được bồng ẳm nâng niu trong ân sủng.
Cứ thế khi tâm hồn rung lên, mọi ngôn từ giờ đây trở nên nhạc điệu đầy cung vần, rạng tứ thơ và khi vần thơ đã dàn trải, cung lòng như được bay lên cao trong sự chiêm ngưỡng, cảm tạ và ngợi khen.
Trái tim như thốt lên ngàn tứ thơ đầy hương thơm thanh khiết, nhịp lòng như tấu vang khúc biến tấu giọt kinh thắm ân tình. Trái tim làm thơ hay trái tim cầu nguyện. Lúc này trái tim trở nên Thơ-Nguyện để ta không còn sống cho mình nhưng đang sống với Đấng Vô Cùng ta yêu !
Chính Ngài đã làm cho trái tim ta rung lên tình khúc vượt thời gian, những vần thơ bất hủ bởi tất cả được lắng đọng trong Lòng Mến.
Thân con cỏ dại chóng tàn
Mà sao Chúa vẫn vô vàn yêu thương
Thân con cỏ dại bên đường
Có chi để Chúa bận lòng Chúa ơi
Tình Yêu Chúa quá cao vời
Thân con cỏ dại,trọn đời…TẠ ƠN
Tôi
Hạt bụi nhỏ
Không tên
Vẫn là tuyệt tác vượt trên
Muôn loài
Cám ơn Người đã cho tôi
Thăng trầm một cõi
Buồn vui tháng ngày.
Hạt bụi nhỏ vẫn bay…bay….
3. THAY LỜI KẾT
Trong Đức Tin thể hiện sống động qua lời nguyện cầu, chúng ta không được buồn vì “phận bé nhỏ nhoi” mà hãy luôn vui “vì bởi ơn Người tạo nên”; để cho dù chỉ là “hạt bụi nhỏ không tên”, thì vẫn xác tín, vẫn hoan vui và cảm nhận từng ngày: hạt bụi nhỏ đời mình chính là “tuyệt tác vượt lên muôn loài”.
Cầu nguyện cho chúng ta được hưởng nếm những hương vị yêu thương qua Bí Tích Thánh Thể, những vị ngọt ngào êm dịu của Lời Hằng Sống. Ân huệ của cầu nguyện giúp chúng ta bớt đi mọi sự dữ, bớt hận thù, tham lam, bớt ích kỷ và giận hờn.
Vậy còn chờ gì nữa, hãy rung lên những câu thơ còn nhiều bập bẹ, hãy ngân vang nhịp lòng còn đầy chông vênh. Chính Thần Khí sẽ thổi hồn vào thơ, thổi tình vào tim để mọi cung bậc của chúng ta trở nên lóng lánh và tươi đẹp trước Đấng Toàn Năng.
Nhà thơ Đinh Văn Tiến Hùng sẽ thay cho chúng ta để nói lên lời kết thật sâu sắc và đầy tràn niềm tin:
Lòng con đây giờ không còn do dự
Đất trời thơ với muôn vật ngàn hoa
Đêm huyền diệu nhìn tinh tú ngợi ca
Ôi! Thượng Đế Đại Thi Nhân Sáng Tạo!
Tôi không phải là thi nhân Công giáo
Mà chỉ là người Công giáo làm thơ
Cuộc đời tôi cho đến tận bây giờ
Chỉ Dâng thơ thay cho Kinh Cầu Nguyện
Dzuy Sơn Tuyền
