NHỮNG VÌ SAO (1)
( Lời thuật chuyện của một gã chăn cừu xứ Provence )
Trong thời gian tôi chăn cừu trên miền núi Luberon (2), có khi, suốt mấy tuần lễ liên tiếp, tôi không trông thấy một bóng người, chỉ một mình tôi thui thủi trên cánh đồng cỏ với con chó Labri và đàn cừu của tôi. Thỉnh thoảng, có vị tu sĩ sống ẩn dật ở núi Ure đi ngang qua đây để tìm kiếm dược thảo, hoặc là tôi trông thấy bộ mặt lọ lem dính đầy bụi than của người thợ phu mỏ xứ Piémont, nhưng họ là những người chất phác, khuôn mặt lầm lì vì quen sống lâu ngày trong cảnh cô đơn, không còn hứng thú trò chuyện và chẳng biết gì về những chuyện trong làng ngoài tỉnh mà người ta đang bàn tán ở dưới đó.
Vì thế, cứ khoảng mười lăm ngày, khi tôi nghe tiếng lục lạc từ con đường mòn dưới núi đi lên của con la ở nông trại mang lương thực nửa tháng cho tôi, rồi tôi thấy xuất hiện dần dần trên sườn dốc bộ mặt tươi vui của thằng bé miarro (thằng nhỏ giúp việc ở trại) hay chiếc khăn trùm màu nâu sẩm của thím già Norade, là tôi cảm thấy trong lòng thật sung sướng vô cùng. Tôi yêu cầu họ kể cho nghe những chuyện xảy ra ở dưới đồng bằng, những buổi lễ rửa tội, những đám cưới hỏi...
Nhưng điều mà tôi chú ý và thích nghe hơn cả là biết tin tức về cô con gái cưng của ông bà chủ trại, vị tiểu thư Stéphanette, thiếu nữ xinh đẹp nhất trong toàn vùng. Cố làm ra vẻ như không mấy quan tâm, tôi hỏi thăm xem nàng có hay đi dự nhiều dạ tiệc không, có nhiều chàng trai ngấp nghé tán tỉnh không. Và nếu có ai hỏi tôi muốn biết những chuyện ấy có ích lợi gì cho cái thân phận nghèo hèn của một tên chăn cừu miền núi như tôi, thì tôi sẽ trả lời rằng tôi đang tuổi hai mươi, và đối với tôi nàng Stéphanette là người thiếu nữ đẹp nhất trần gian.
Thế rồi, một hôm chủ nhật nọ, tôi cũng chờ đợi chuyến tiếp tế lương thực cho nửa tháng, nhưng sao lần này nó tới muộn quá. Từ buổi sáng, tôi nghĩ bụng : “Có lẽ vì lễ lớn ở nhà thờ đây thôi.” Rồi đến trưa, một trận mưa giông lớn đổ xuống, tôi lại cho rằng vì đường trơn ướt lầy lội, con la chưa thể lên đường được. Mãi cho đến khoảng ba giờ chiều, trời quang mây tạnh, sườn núi lấp lánh nước mưa và ánh sáng mặt trời, tôi bỗng nghe được, giữa tiếng nước nhỏ giọt róc rách trên cành lá và tiếng suối reo do nước lũ dâng trào, tiếng lục lạc leng keng của con la, nghe thật là vui tươi, rộn ràng, chẳng khác gì tiếng chuông nhà thờ đổ hồi trong ngày lễ Phục sinh cả. Nhưng không phải thằng nhỏ ở nông trại, cũng chẳng phải thím già Norade ngồi trên lưng lừa như mọi khi. Mà là... xin bạn thử đoán xem ai ? Chính là vị tiểu thư trại nhà, bạn ạ ! Đúng vậy, vị tiểu thư Stéphanette đích thân đến. Nàng ngồi ngay ngắn trên mình la, giữa những chiếc giỏ mây, đôi má ửng hồng vì khí trời của núi và làn gió mát sau trận mưa giông vừa qua.
Thằng nhỏ bị bệnh, còn thím già Norade thì xin nghỉ phép về thăm con. Nàng Stéphanette xinh đẹp vừa từ trên mình la tụt xuống vừa nói cho tôi biết như vậy. Nàng còn nói thêm vì lạc đường cho nên đã đến trễ. Nhưng trông nàng ăn mặc đẹp đẽ như thế kia, trên đầu kết băng hoa và vận chiếc váy lộng lẫy có thêu đăng ten, tôi thấy cô nàng có vẻ như đã nấn ná ham vui trong một cuộc khiêu vũ nào đó hơn là đã dò dẫm tìm đường trong các bụi rậm. Ôi, người đâu mà xinh đẹp lạ thường ! Tôi say đắm nhìn nàng mà không muốn rời mắt. Thật tình mà nói, tôi chưa bao giờ có dịp được nhìn ngắm nàng ở gần như thế. Về mùa đông, sau khi đã lùa đàn cừu xuống đồng bằng, tôi về nông trại để dùng cơm tối, thỉnh thoảng tôi thấy nàng đi thoăn thoắt ngang qua phòng ăn của chúng tôi, nhưng chẳng mấy khi nàng nói chuyện với kẻ ăn người ở, luôn luôn trang điểm đẹp đẽ và có vẻ hơi kiêu kỳ một chút... Thế mà bây giờ, tôi lại diễm phúc có nàng đứng ngay trước mặt tôi, và chỉ có mình tôi thôi, như vậy thì bảo làm sao tôi không bối rối cho được ?
Sau khi lấy hết lương thực từ trong các giỏ ra, cô nàng bắt đầu tò mò đưa mắt nhìn chung quanh. Nàng vén nhẹ chiếc váy đẹp cho khỏi lấm, bước vào phía bên trong lán, muốn xem chỗ tôi ngủ, chiếc ổ rơm với tấm áo da cừu, cái áo choàng rộng treo trên vách, chiếc gậy, cây súng đá... Tất cả những thứ ấy có vẻ làm cho nàng ngạc nhiên thích thú.
- Thì ra anh ngủ ở đây à, anh mục đồng tội nghiệp của tôi ! Sống một mình như thế này thì chắc là buồn lắm nhỉ ? Hàng ngày anh làm gì ? Anh nghĩ gì ?
Tôi rất muốn trả lời : “Nghĩ đến cô, cô chủ ạ.” Phải nói như thế mới trung thực với lòng mình, nhưng vì bối rối quá nên tôi không nghĩ ra được một lời nói nào. Tôi tin chắc rằng nàng cũng nhận thấy sự bối rối của tôi, nhưng cô nàng tinh nghịch lại lấy đó làm thích thú và cố tình trêu chọc để làm cho tôi càng thêm bối rối :
- Mục đồng ơi, thế cô bạn gái thân thiết của anh có thỉnh thoảng lên đây thăm anh không ? Cô ấy chắc hẳn là con dê cái có bộ lông vàng hay nàng tiên Estérelle chỉ quen nhảy nhót trên các đỉnh núi thôi nhỉ ?
Trong lúc nói chuyện với tôi, chính cô nàng mới có dáng điệu giống như nàng tiên Estérelle, với nụ cười duyên dáng, đầu hơi ngả ra đàng sau và vẻ vội vàng muốn ra về, làm cho cuộc thăm viếng ngắn ngủi của nàng không khác nào một sự xuất hiện bất ngờ.
- Thôi, chào tạm biệt mục đồng nhé.
- Xin chào tạm biệt cô chủ.
Thế là nàng đi mất, mang theo những chiếc giỏ không.
Khi nàng đã khuất dạng sau con đường dốc nhỏ, tôi tưởng chừng như những viên sỏi lăn lóc dưới móng chân la đang rơi từng viên một vào lòng tôi. Tôi còn nghe thấy trong lòng tiếng sỏi rơi như thế mãi cho đến lúc chiều tàn, không dám cử động, chỉ sợ làm tan vỡ giấc mơ đẹp của tôi. Chiều tối xuống dần, khi thung lũng bắt đầu ngả màu xanh lam và đàn súc vật kêu be be chen lấn nhau về chuồng, tôi bỗng nghe thấy tiếng ai gọi tôi từ phía dưới sườn núi, rồi tôi thấy vị tiểu thư của chúng ta xuất hiện, nhưng không còn vui tươi như lúc ban chiều mà run lập cập vì ướt, lạnh và sợ hãi. Có vẻ như là, khi xuống phía lưng chừng sườn núi, nàng đã gặp con suối Sorgue bị nước lũ tràn ngập sau trận mưa giông, và vì nàng muốn lội qua cho bằng được nên suýt bị chết đuối. Nghiệt một nỗi, đêm hôm tối tăm, vào giờ này không mong gì về nông trại được nữa, vì đi đường tắt thì nàng không thể một mình tìm ra lối về, còn tôi thì không thể bỏ đàn cừu mà đi được. Ý nghĩ phải ngủ lại qua đêm trên núi làm nàng rất băn khoăn, nét lo âu hiện rõ, vì sợ ở nhà bố mẹ lo lắng. Tôi cố lựa lời để nói cho nàng yên tâm :
- Trời tháng bảy, đêm ngắn thôi, cô chủ à... Không sao đâu, cô nên chịu khó một chút cho qua đêm thôi.
Tôi vội vàng nhóm một ngọn lửa lớn để nàng hơ chân và hong khô bộ áo bị ướt sũng khi lội qua suối. Rồi tôi mang sữa tươi và pho mát đến cho nàng, nhưng cô bé đáng thương chẳng thiết gì đến chuyện sưởi ấm hay ăn uống gì cả. Nhìn thấy nàng nước mắt lưng tròng, tôi cũng muốn khóc theo với nàng.
Rồi màn đêm cũng xuống hẳn. Chỉ còn một chút ít vầng dương còn vương lại trên đỉnh núi cao và một làn hơi ánh sáng mong manh ở phía mặt trời lặn. Tôi muốn để nữ chủ nhân của tôi vào nằm nghỉ bên trong lán. Sau khi trải một tấm da cừu đẹp và mới tinh xuống lớp ổ rơm mới, tôi chúc nàng ngủ ngon, rồi bước ra ngồi ngoài hiên cửa... Xin có trời chứng giám cho tôi, mặc dầu ngọn lửa tình hừng hực bốc cháy trong lòng, nhưng tôi không hề có một ý tưởng xấu xa nào, trong lòng tự cảm thấy rất hãnh diện khi nghĩ đến ở góc lán bên kia, ngay cạnh đàn cừu đang tò mò nhìn nàng ngủ, có cô con gái của ông bà chủ tôi – như một con cừu non quý báu nhất và trắng ngần nhất – đang nằm ngủ và được giao phó cho tôi canh gác. Chưa bao giờ tôi được nhìn ngắm bầu trời sâu thăm thẳm như vậy, và các vì tinh tú rực sáng lấp lánh như đêm nay...
Bỗng tấm chấn song xịch mở và nàng Stéphanette xinh đẹp xuất hiện bước ra. Nàng không tài nào ngủ được, vì đàn cừu cựa quậy khiến rơm rạ kêu sột soạt hoặc là chúng kêu be be trong lúc đang ngủ mê. Nàng thích ra ngồi cạnh đống lửa hơn. Thấy vậy, tôi liền khoác tấm da cừu của tôi lên vai nàng, khêu to ngọn lửa, rồi hai chúng tôi ngồi bên cạnh nhau, im lặng không nói năng gì.
Nếu bạn đã từng ngủ đêm ngoài trời dưới trăng sao, chắc bạn cũng thừa biết rằng trong khi chúng ta ngủ thì cả một thế giới huyền bí đang bừng sống dậy trong thanh vắng và tĩnh mịch. Lúc ấy, tiếng suối reo nghe như rõ hơn, những ao hồ thấy có những đốm lửa li ti nhen nhúm lên. Những thần linh của núi rừng đi lại tự do, và trong không gian có những tiếng sột soạt, những tiếng động rất khẻ, tưởng chừng như ta có thể nghe được một cành cây đang chuyển mình vươn dài ra và cỏ cây đang mọc thêm ra. Ban ngày là đời sống của các sinh vật, còn ban đêm là đời sống của các thực vật và sự vật. Nếu chưa quen với những tiếng động ban đêm, có khi làm cho ta sợ hãi...
Thế nên, vị tiểu thư của chúng ta, cứ mỗi lần nghe thấy một tiếng động, dù là rất nhỏ, nàng cũng đã run sợ và lại nép sát vào người tôi. Có một lần, từ phía mặt ao hồ lấp lánh dưới kia, bỗng vọng lên một tiếng hú kéo dài não nuột, ngân vang uốn lượn về phía chúng tôi. Cũng vừa lúc đó, một ngôi sao băng rực sáng xẹt qua trên đầu chúng tôi và bay về cùng một hướng, tựa như là tiếng than van mà chúng tôi vừa nghe thấy kia đã mang theo một luồng ánh sáng vậy.
- Cái gì thế ? nàng Stéphanette khe khẽ hỏi tôi.
- Thưa cô, đó là một linh hồn vừa được lên thiên đàng. Nói xong tôi làm dấu thánh giá.
Nàng cũng làm dấu như tôi và ngửa cổ nhìn lên trời như thế một hồi lâu, vẻ mặt trầm ngâm. Rồi nàng quay lại hỏi tôi :
- Này mục đồng, có phải các anh đều là phù thủy cả không ?
- Thưa cô, không phải đâu ạ ! Nhưng vì ở đây chúng tôi sống gần trăng sao hơn những người dưới đồng bằng nên biết rõ hơn những sự việc xảy ra ở trên trời.
Nàng vẫn đưa mắt ngước lên nhìn bầu trời, đầu dựa vào lòng bàn tay, vai khoác tấm da cừu, trông cô nàng giống như một mục đồng của nhà trời vậy.
- Ồ, nhiều sao quá ! Thật là tuyệt vời ! Chưa bao giờ tôi thấy nhiều sao như thế này. Mục đồng ơi, thế anh có biết tên của những vì sao không ?
- Biết chứ ạ, thưa cô chủ. Đây này, ngay trên đầu chúng ta, kìa là Con đường của thánh Jacques (la Voie lactée, dải Ngân Hà) (3). Nó chạy thẳng một mạch từ nước Pháp sang nước Tây Ban Nha, do chính thánh Jacques de Galice (4) đã vạch ra để chỉ đường cho Charlemagne dũng cảm tiến quân đánh giặc Sarrasins (5). Xa hơn chút nữa là Chiếc xe chở linh hồn (la Grande Ourse, sao Bắc Đẩu) với bốn trục xe sáng ngời. Ba ngôi sao đi phía trước là Ba con vật (les Trois Bêtes) kéo xe, và ngôi sao nhỏ nhất ở ngay sát ngôi sao thứ ba là Người đánh xe(le Charretier). Cô có thấy chung quanh có một chùm sao rơi rụng như mưa sa không ? Đấy là những linh hồn mà Thượng Đế không muốn chúng ở cạnh Ngài...
Rồi ở phía dưới một chút là sao Bừa cào (le Râteau), còn gọi là Ba ông vua (Orion, sao Sâm). Đó là chiếc đồng hồ của mục đồng chúng tôi để biết được giờ giấc. Chỉ cần nhìn chúng là tôi biết bây giờ đã quá nửa đêm rồi. Phía dưới một chút nữa, vẫn theo hướng Nam, là ngôi sao Jean de Milan (6) sáng ngời, ngọn đuốc của các vì tinh tú (Sirius). Về ngôi sao đó, mục đồng chúng tôi thường kể chuyện như sau : vào một đêm nọ, Jean de Milan cùng Ba ông vua và sao Rua (la Poussinière, la Pléiade) (7) được mời đến dự lễ cưới của một ngôi sao bạn. Theo lời người ta kể, sao Rua vội vã đi trước, theo con đường ở phía trên. Cô nhìn xem kìa, ngôi sao ấy ở chỗ cao tít tận cuối trời kia. Ba ông vua đi tắt đường phía dưới nên đuổi kịp, riêng anh chàng Jean de Milan vì lười biếng ngủ quên nên bị bỏ lại đằng sau. Anh ta bực mình liền quăng ngay chiếc gậy để cản đường họ. Bởi thế nên người ta còn gọi chòm sao Ba ông vua là Chiếc gậy của Jean de Milan. Nhưng cô chủ ạ, ngôi sao đẹp nhất trong tất cả những vì sao lại là ngôi sao của chúng tôi, đó là sao Mục đồng (Étoile du Berger), nó soi đường cho chúng tôi lùa đàn súc vật ra bãi lúc bình minh và xua chúng về chuồng lúc hoàng hôn. Chúng tôi còn gọi ngôi sao ấy là Maguelonne, cô nàng Maguelonne xinh đẹp chạy theo chàng Pierre de Provence(Saturne, Thổ Tinh) và cứ bảy năm một lần lại kết hôn với chàng.
- Thế vậy hả ? Lại có chuyện các vì sao cưới hỏi nhau nữa cơ à ?
- Có chứ ạ, thưa cô chủ.
Và trong khi tôi đang cố giải thích cho nàng thế nào là những hôn lễ của các vì sao, thì tôi cảm thấy như có vật gì tươi mát và mịn màng đè nhẹ lên vai tôi. Thì ra đầu nàng, nặng trĩu vì buồn ngủ, đã tựa vào vai tôi, với tiếng sột soạt êm ái của những dải đăng ten và mái tóc gợn sóng của nàng. Nàng ngồi yên không nhúc nhích, đầu tựa vào vai tôi như thế cho đến khi những vì sao bắt đầu lu mờ dần và nhoà đi trong những tia sáng đầu tiên của buổi ban mai. Còn tôi, tôi nhìn nàng ngủ, trong đáy lòng hơi xao xuyến một chút, nhưng vẫn giữ được sự thanh khiết của tâm hồn, vì đêm sao sáng như thế kia bao giờ cũng đem lại cho tôi những ý nghĩ cao đẹp. Chung quanh chúng tôi, ngàn sao vẫn tiếp tục cuộc hành trình thầm lặng, ngoan ngoãn như một đàn cừu vĩ đại, và đôi lúc tôi có cảm tưởng như một trong những ngôi sao kia, ngôi sao thanh tú nhất, sáng ngời nhất, vì lạc mất đường, đã đến tựa đầu vào vai tôi và ngủ giấc yên lành...
Bản dịch Việt ngữ : TRÚC HUY
Nguồn: chimviet.free.fr
(1) - Dịch từ nguyên tác Pháp ngữ “Les Étoiles” (Récit d'un berger provençal), trích từ tác phẩm “Lettres de mon moulin” (Thư viết từ chiếc cối xay của tôi) của Alphonse Daudet (1840-1897).
(2) - Luberon : một vùng miền núi không cao, ở gần dãy núi Alpes thuộc nước Pháp.
(3) - Chemin de saint Jacques : dải Ngân Hà (la Voie lactée).
(4) - Galice : tên một thành phố của Tây Ban Nha.
(5) - Sarrasins : tên gọi quân A rập, thời trung cổ, đã xâm lược châu Âu và châu Phi.
(6) - Jean de Milan : sao Sirius.
(7) - La Poussinière (còn gọi là La Pléiade, Kim Ngưu) : tên một chòm sao nhỏ ở bắc bán cầu.
NHỮNG VÌ SAO
(Lời thuật chuyện của một gã chăn cừu)
Tác giả: ALPHONSE DAUDET
Bản dịch văn xuôi: TRÚC HUY
Chuyển thành văn vần: TONY NGUYỄN
Trong thời gian tôi đi chăn cừu
trên vùng sườn núi Luberon,
có khi liên tiếp suốt mấy tuần
tôi không thấy một người lui tới,
chỉ thui thủi một mình tôi với
con chó Labri và đàn cừu.
Thỉnh thoảng cũng có một thầy tu
sống ẩn dật ở vùng núi Ure
đi qua đây kiếm loài dược thảo
hoặc thấy nét mặt các thợ mỏ
đầy bụi bặm xứ Piémont,
nhưng họ là những người làm công,
người chất phác, lầm lì quen thói,
sống cô đơn quen nên ít nói,
và hơn nữa họ chẳng biết gì,
về những chuyện bàn tán dưới kia.
Vì thế cứ khoảng chừng nửa tháng,
khi nghe tiếng lục lạc văng vẳng
từ chỗ đường mòn dưới núi lên
của con la nông trại vùng bên
mang lương thực cho tôi đến hẹn,
rồi tôi thấy dần dần xuất hiện
bộ mặt thằng nhỏ miarro
hay chiếc khăn hung đỏ trùm đầu
của thím già Norade giúp việc,
là lòng tôi sướng vui muốn chết.
Tôi yêu cầu họ kể cho nghe
về những chuyện dưới đồng bằng kia,
những buổi lễ nhà thờ rửa tội,
những đám cưới, đám hỏi, lễ hội...
Nhưng điều tôi thích nhất vẫn là
tin tức về cô gái chủ nhà,
vị tiểu thư Stéphanette,
nổi tiếng toàn vùng về sắc đẹp.
Cố làm như chẳng mấy quan tâm,
thỉnh thoảng tôi buông lời hỏi thăm
nàng có thường hay đi dạ hội,
có chăng nhiều chàng đang đeo đuổi.
Và nếu ai hỏi lợi ích chăng
cho cái thân phận kẻ nghèo nàn
của một tên chăn cừu miền núi,
thì tôi rằng tôi hai mươi tuổi
với tôi Stéphanette là người
thiếu nữ đẹp nhất trên trần đời.
Thế rồi, một hôm Chủ nhật nọ,
tôi chờ lương thực cho đợt đó,
nhưng sao lần này chưa thấy ai.
Từ sáng, tôi nghĩ bụng thế này:
"Có lẽ nhà thờ đang lễ lớn."
Đến trưa, một trận mưa đổ xuống,
tôi lại cho rằng bởi đường trơn,
nên con la chưa thể lên đường.
Mãi đến ba giờ chiều, mưa tạnh,
trời quang đảng, sườn núi lấp lánh
nước mưa và ánh sáng mặt trời.
Tôi nghe trong tiếng giọt nước rơi
trên cành lá và róc rách suối
sau cơn lũ ào ào chảy vội,
tiếng lục lạc leng keng con la,
ôi vui tươi nghe cứ như là
tiếng chuông Lễ Phục Sinh tuôn đổ.
Nhưng không phải lần này thằng nhỏ,
cũng chẳng phải thím Norade già.
Bạn thử đoán là ai không à?
Chính vị tiểu thư của tôi đấy!
Stéphanette đích thân đến vậy.
Nàng ngồi ngay ngắn trên lưng la,
má hồng vì khí núi thổi qua
và gió sau cơn mưa dịu mát,
giữa những chiếc giỏ mây nâu nhạt.
Thằng nhỏ đang bị bệnh hôm qua,
còn thím Norade về thăm nhà.
Nàng Stéphanette xinh đẹp tuyệt
vừa trên lưng la xuống cho biết.
Nàng còn nói thêm vì lạc đường
cho nên không thể đến sớm hơn.
Nhưng trông nàng ăn mặc đẹp đẽ,
trên đầu kết băng hoa gọn ghẽ
và chiếc váy thêu đăng ten hồng,
tôi thấy nàng có vẻ vừa xong
một buổi dạ vũ vui nào đó
hơn là đã dọ dẫm trên cỏ
đi tìm đường nên chậm đến đây.
Ôi, người đâu xinh đẹp thế này!
Tôi đắm nhìn nàng không rời mắt.
Thật tình nói chưa hề được gặp
hoặc thấy nàng gần sát thế này.
Mùa đông, khi cừu đã lùa bầy,
tôi về nông trại dùng cơm tối,
thỉnh thoảng thấy nàng ngang qua vội,
chẳng mấy khi dừng lại chuyện trò
với kể ăn người ở bao giờ,
luôn trang điểm kiêu kỳ đúng mực....
Thế mà bây giờ tôi diễm phúc
có nàng đứng ngay trước mặt tôi,
và chỉ có một mình tôi thôi,
vậy sao tôi không bối rối chứ?
Sau khi lấy đồ ăn các thứ,
nàng bắt đầu đưa mắt rảo quanh.
Nàng vén nhẹ chiếc váy mỏng tênh
để khỏi lấm, bước vào xem thử
chỗ góc lán hàng đêm tôi ngủ,
tấm da cừu và chiếc ổ rơm,
cái áo choàng rộng móc trên tường,
chiếc gậy và cây súng bắn đá ...
Các thứ ấy làm nàng thấy lạ.
- Thì ra chỗ ngủ có vậy thôi,
anh mục đồng tội nghiệp của tôi!
Sống một mình chắc buồn lắm nhỉ?
Thường làm gì? Có hay suy nghĩ?
Tôi muốn nói, "Chỉ nhớ cô thôi,
thưa cô chủ đáng quý của tôi."
Phải như thế mới là trung thực,
nhưng bối rối tôi không nghĩ được
phải nói với cô những lời nào.
Tôi tin chắc nàng hiểu tại sao,
nhưng cô nàng quả là tinh nghịch
lại lấy đó làm điều vui thích
và cố tình trêu chọc hỏi tôi:
- Thế anh mục đồng của tôi ơi
cô bạn gái thân của anh đấy
có thỉnh thoảng đến thăm không vậy?
Cô ấy hẳn là con dê vàng
hay nàng Estérelle cao sang
múa trên các đỉnh cao vòi vọi?
Trong lúc nàng đang đặt câu hỏi
chính cô dáng điệu giống nàng tiên
Estérelle xinh đẹp dịu hiền.
với nụ cười vô cùng duyên dáng,
đầu hơi ngả ra sau một thoáng
vẻ vội vàng như muốn ra về.
- Thôi chào tạm biệt mục đồng nhe!
- Dạ, xin chào tạm biệt cô chủ.
Thế là nàng không còn chỗ cũ,
ra đi thoăn thoát bỏ lại tôi.
Khi nàng đã khuất sau lưng đồi,
tôi tưởng chừng những viên sỏi nhỏ
dưới chân la đang rơi đâu đó
trong lòng tôi vang vọng từng viên.
Tôi cứ nghe tiếng đó liên miên
suốt buổi chiều không thèm nhúc nhích,
chỉ sợ tan tành giấc mộng tuyệt.
Chiều xuống, thung lũng ngả sang lam
và súc vật chen lấn theo đàn
be be kéo nhau về chuồng trại,
tôi bỗng nghe tiếng ai vọng lại
từ phía dưới sườn núi không xa,
và kìa vị tiểu thư chúng ta,
nhưng không còn nét vui tươi nữa
mà run rẫy vì lạnh và sợ.
Có lẽ khi vừa xuống lưng đồi
nàng đã gặp con suối ngập bồi
sau trận mưa giông chiều bất chợt,
nàng suýt bị trôi theo dòng nước
sau khi cố tìm cách vượt qua.
Nghiệt một nỗi nông trại còn xa,
nàng một mình không sao về được,
còn tôi thì đàn cừu đang ướt
không thể bỏ chúng lại mà đi.
Ý nghĩ phải ngủ lại đêm khuya
làm nàng băn khoăn nhìn thấy rõ
phần sợ mẹ cha trông vò võ.
Tôi cố lựa lời để trấn an:
- Trời tháng bảy đêm ngắn tựa gang...
Không sao đâu, cô nên chịu khó.
Tôi vội vàng nhóm ngọn lửa nhỏ
để nàng hơ chân và hong khô
bộ áo ướt sũng tự bao giờ.
Nhìn đôi mắt nàng rươm rướm lệ
tôi cũng muốn khóc theo như thế.
Rồi bầu trời buông hẳn màn đêm.
Chỉ còn chút vầng dương thoáng êm
trên đỉnh núi, và làn hơi sáng
mong manh ở phía mặt trời lặn.
Tôi muốn nữ chủ nhân vào trong
ngủ trên chỗ tôi vừa dọn xong.
Tấm da cừu đẹp còn tinh mới
trên ổ rơm hương thơm phơi phới;
tôi chúc nàng một giấc ngủ ngon,
tôi ra ngoài, để nàng bên trong...
Xin có trời đất chứng giám hộ,
mặc dù lửa tình tôi hực hở
nhưng không có ý xấu trong lòng,
tôi hãnh diện nghĩ tới phía trong,
bên cạnh đàn cừu có cô gái -
như con cừu non nhất trang trại -
đang nằm ngủ một giấc an bình,
nàng là con gái ông chủ mình.
Đêm nay bầu trời rất thăm thẳm
đẹp như tôi chưa hề được ngắm,
những vì sao lấp lánh trên cao....
Bỗng chấn song xịch mở phía sau,
nàng Stéphanette đang dạo bước.
Nàng không tài nào chợp mắt được
vì đàn cừu chốc lại cựa mình
làm đống rơm sột soạt thình lình
hoặc chúng be be khi mơ ngủ.
Nàng thích ra ngồi bên đống lửa.
Thấy vậy, tôi vội lột khỏi ra
khoác lên vai nàng tấm áo da,
rồi khơi ngọn lửa cho thôi lạnh
và hai chúng tôi ngồi bên cạnh,
im lặng không biết nói năng gì.
Nếu bạn ngủ ngoài trời một khi,
bạn thừa biết trong lúc đang ngủ
cả một sự nhiệm huyền vũ trụ
đang bừng lên trong cõi vắng thanh.
Lúc ấy tiếng suối rõ tinh anh,
những ao hồ nhen tia lửa lạ.
Những thần linh từ đâu thong thả
đi lại tự do quanh núi rừng,
và trong không gian nghe bỗng dưng
tiếng sột soạt xen lời khe khẽ
tưởng chừng như cành cây vươn nhẹ
mọc dài thêm sau phút chuyển mình.
Ban ngày là đời sống tạo sinh
như con người, chim muông, cầm thú,
còn đêm là đời sống thật sự
của thực vật, sự vật quanh bên.
Nếu chưa quen sự sống về đêm
có khi ta vô cùng sợ hãi.
Thế nên tiểu thư ta cũng vậy,
cứ mỗi lần nghe tiếng động gì
dù rất xa và nhỏ li ti,
cũng run lên nép vào thật sát
làm tôi không còn cách chạy thoát.
Có lần, từ phía mặt hồ kia
bỗng vọng lên tiếng hú não nề.
Và trên trời ngôi sao sáng rực
xẹt qua đầu chúng tôi cùng lúc,
tựa như là chính tiếng than van
từ mặt hồ nghe thấy đã mang
luồng ánh sáng lạ lùng sáng chói.
- Cái gì thế? Tiểu thư khẽ hỏi.
- Thưa cô, đó là một linh hồn
vừa được bay lên chốn thiên đường.
Nói xong tôi làm dấu thánh giá.
Nàng cũng làm như tôi, thật lạ,
vừa ngửa cổ lên trời hồi lâu,
vẻ trầm ngâm suy tưởng đâu đâu.
Rồi quay lại bên tôi, nàng hỏi:
- Tôi nghe có lời thiên hạ nói
các mục đồng phù thủy đúng không?
- Thưa không. Nhưng chúng tôi mục đồng
gần trăng sao hơn người dưới đó
nên chúng tôi hiểu biết rất rõ
những sự việc xảy ra trên trời.
Nàng vẫn nhìn lên cõi xa khơi,
đầu tựa vào lòng bàn tay nhỏ,
vai khoác áo da cừu tôi đó,
trông nàng như mục đồng thiên cung.
- Ôi nhiều sao quá! Đẹp lạ lùng!
Nhiều tôi chưa bao giờ từng thấy.
Thế mục đồng biết các sao ấy
tên là gì xin kể tôi nghe?
- Biết chứ ạ, thưa cô, này nhe!
Ngay trên đầu, Con đường thánh Jacques (la Voie lactée, dải Ngân Hà)
chạy từ Pháp sang Tây Ban Nha,
thánh Jacques de Galice vạch ra
chỉ cho Charlemagne dũng cảm
đánh giặc Sarrasins, đại thắng.
Xa hơn, Chiếc xe chở linh hồn (la Grande Ourse, sao Bắc Đẩu)
với bốn bánh xe sáng rực hơn.
Ba ngôi kéo trước: Ba con vật (les Trois Bêtes)
và có một ngôi sao nhỏ nhất
ở ngay sát ngôi sao thứ ba
là Người đánh xe đấy cô à. (le Charretier)
Cô có thấy chùm sao rơi rụng
nơi chiếc xe ở không xa chúng?
Đấy là những linh hồn lạc sai
Thượng Đế không cho ở gần Ngài...
Xin tiểu thư đảo mắt nhìn thử
ngay ở phía dưới một chút nữa
là sao Bừa cào, hay Ba vua. (Râteau hay Orion, sao Sâm)
Mục đồng chúng tôi dùng coi giờ.
Lúc này quá nửa đêm rồi đó.
Cũng hướng Nam, nhìn tay tôi trỏ,
phía dưới, sao Jean de Milan,
ngọn đuốc sáng của các tinh hằng. (Sirius)
Về sao đó, mục đồng thường kể:
Jean de Milan, một đêm biệt lệ
cùng được mời như sao Ba vua
và còn có mặt cả sao Rua (la Poussinière, la Pléiade)
đến dự lễ cưới ngôi sao bạn.
Sao Rua một mạch vội đi thẳng,
theo con đường cô thử nhìn lên
ở chỗ rất cao tuốt phía trên.
Sao Ba vua theo con đường tắt,
phía bên dưới, đã mau kịp bắt,
riêng có mỗi anh chàng Milan
vì lười biếng cứ thích ngủ lăn
bị bỏ quên lại còn nổi giận.
Chàng quăng cây gậy quyết ngăn chận.
Bởi thế, tên chòm sao Ba vua
còn gọi là Chiếc gậy đấy cô,
gậy Jean de Milan cô ạ...
Nhưng ngôi sao đẹp hơn tất cả
là ngôi sao chúng tôi, Mục đồng, (Étoile du Berger)
nó soi đường từ phía cao không
để chúng tôi lùa cừu ra bãi
và xua về khi hoàng hôn lại.
Chúng tôi gọi sao Maguelonne,
chạy theo Pierre de Provence (Saturne, Thổ Tinh)
nàng bám theo chàng mong đợi mãi
bảy năm một lần kết hôn lại.
- Thế vậy hả? lại chuyện không ngờ,
các vì sao cưới hỏi nữa cơ?
- Có chứ ạ, kính thưa cô chủ.
Và trong khi tôi giải thích đủ
những nghi thức hôn lễ vì sao,
thì tôi thấy có một vật nào
nhẹ nhàng, mịn màng, tươi mát lạ
đè lên vai tôi êm ái quá.
Thì ra nàng, buồn ngủ ấy mà.
Dải đăng ten, mái tóc mượt mà
những gợn sóng ôi sao tuyệt thế.
Nàng ngồi yên không lay động nhẹ,
đầu cứ tựa sát vào vai tôi
cho đến khi những ánh sao trời
đã bắt đầu mờ dần gợn nhỏ
theo ánh sáng bình minh vừa ló.
Còn tôi, chỉ dám trộm nhìn nàng,
trong đáy lòng rộn mấy xốn xang,
nhưng vẫn giữ tâm hồn thanh khiết
vì đêm sáng vô cùng diễm tuyệt
bao giờ cũng gợi tôi nghĩ suy
về những điều cao đẹp diệu kỳ.
Chung quanh chúng tôi muôn tinh tú
vẫn tiếp tục hành trình vũ trụ
ngoan ngoãn, lặng thầm như đàn cừu,
và đôi khi cảm tưởng trong đầu
giữa số kia, có ngôi sáng nhất,
trên con đường vô tình lạc mất
đến dựa vai tôi ngủ giấc ngon lành...
Forest Hills, New York
September 06, 2014
