- Bút danh: Bách Huyền, Hồng Nhiệm, Lệ Hồng
- Sinh ngày: 23-12-1923 – Tại giáo xứ Bách Tính, giáo phận Bùi Chu (Nam Định).
- Qua đời: 03-5-2003.
- Thụ phong linh mục: 27-12-1947 – Tổng Thư Ký Ủy Ban Giám mục Truyền Bá Phúc âm và Ủy Ban Giám mục Tông đồ Giáo Dân
- Tác phẩm thi ca: Hương Ca Mùa Hoa (1965) – Dâng Hoa Trong Vườn Thánh Kinh (1965) – Diệu Huyền Ca (dịch thơ, 1967) – Giáo Lý Thơ (cảm hứng Thánh Kinh, 1974) – Thơ Têrêsa (1967, Bản thảo) – Hiến Chương Nước Trời (1983- Bản thảo) – Tuồng Thương Khó Đức Mẹ (Kịch thơ): Công diễn tại rạp Norodom ngày 22-8-1954.
NHẬN ĐỊNH TỔNG QUÁT
HOÀNG XUÂN VIỆTChính bút hiệu Bách Huyền của Cha nói lên chí hướng trước tác và sự nghiệp của Cha. Bách Huyền, Cha quan niệm là trăm nghìn thứ mầu nhiệm mà Cha lấy làm chủ đề để nghiên cứu, phiên dịch và sáng tác. Cha lại được Chúa thương riêng là ban cho trong đời linh mục, trên đường thực thi thánh nghiệp Mục tử, được quá nhiều may mắn. Với hai chức vụ quan trọng: Giám Đốc Hiệp Hội Thánh Mẫu Việt Nam và Tổng Thư Kí Ủy Ban Truyền Bá Phúc Âm thuộc Hội Đồng Giám mục Việt Nam, Cha có biết bao nhiêu là cơ hội, là tư liệu để cầm bút qua sách báo.
Rồi sau 1975, cùng với các tư liệu ấy, trong cầu nguyện, trong suy tư trầm lắng, Cha tiếp tục viết cho đến tác phẩm sau cùng (?) là cuốn “Khoa Mục vụ”.Cái gọi là “Nhập thế cục bất khả vô văn tự” của Cha, nếu căn cứ vào danh sách tác phẩm liệt kê ở mấy trang sau trong sách này, thì quả thực Cha đã xây cho mình một Kim Tự Tháp sự nghiệp Thần học đâu có nhỏ phải không Cha? Con thiển nghĩ là Cha – ngoài ra cả một đời hoạt động mục vụ với tư cách Mục tử thừa tác viên, Cha còn theo lối mòn của những bậc tiền bối trong Giáo hội Việt Nam là thông đạt Lời Chúa bằng ngòi bút.
Cha tự định vị cho mình vào những chỗ đứng của những Đờ Rốt, Văn Tín, Ben Tô Thiện, Philipphê Bỉnh, Trần Lục, Phaolô Qui, Hồ Ngọc Cẩn, Cadière, Thanh Lãng, và vân vân. Thực ra thì sự nghiệp thần học của Cha, sau này ai thừa kế phần nào di sản vật chất của Cha, nên có ý thức tập hợp hết các tác phẩm của Cha để làm thành một “Bách Huyền Toàn Tập”. Ở đây, con chỉ căn cứ vào một số tác phẩm chính yếu của Cha, một số tư liệu, hình ảnh căn bản về Cha để dựng nên cuốn “Tổng hợp sự nghiệp thần học” này thôi. Đối với chư vị độc giả kính mến, thì dĩ nhiên đây quả thực là “Thuật nhi bất tác” nói theo ngôn ngữ của Khổng Tử.
Nội dung gốc của sách này là máu óc, máu tim của Cha chìm đắm trong Tin Cậy Mến Thầy Chí Thánh, cùng lửa thiêng nhiệt thành truyền giáo – mục vụ được diễn đạt ra bằng văn chương – văn nghệ đủ loại: Thi ca, văn xuôi, thánh nhạc. Phần con chỉ là sưu khảo, hệ thống hóa theo quan điểm thần học, rồi trình bày thôi. Thiếu sót, sai lầm thì chắc có nhiều, mà còn lắm chỗ vụng về nữa. Thực là không quen cầm bút (lẫn cầm kéo – cầm dao với hũ hồ) theo lối để đạt chỉ tiêu cho kịp thời gian kỷ lục thế này chút nào cả. Lắm lúc khi ngồi làm việc đơn độc một mình một bóng như một con chim cú về đêm ở bàn viết, con nghĩ đến Cha đang yếu liệt mà cũng tự nghĩ không biết mình làm việc hì hục quên ăn quên ngủ kiểu này, có thể mình “qui tiên” trước Cha nữa không chừng.
Nhưng mà cứ cầu nguyện, cứ phó thác cho Chúa, cứ nỗ lực và cậy trông trong tin mừng, phải không Cha. Bởi vì nói theo Bernanos thì “Tout est Grâce”. Phần Cha với con thì hiệp thông và cộng lực trong Chúa Giêsu và Đức Trinh Nữ Maria như vậy. Còn mọi thiếu sót, sai lầm thì xin chư vị độc giả rộng tình bổ sung, tha thứ cho. Bởi vì trước sau, Cha với con cũng tự nói như Montaigne rằng: “Đây là thành quả do Thiện chí”.
TUYỂN THƠ
HẠT GIỐNG TIN MỪNG RƠI VÀO ĐÂU?
Có người mang giống đi gieo:Hạt thì rơi xuống dọc theo vệ đường
Chim trời đáp xuống ăn luôn.
Hạt rơi đất sỏi sinh tồn không lâu
Mọc lên nắng đốt chết mau,
Hạt thì văng vãi rơi vào bụi gai
Gai chen không thể sống dai.
Hạt gieo vào đất bừa cày hẳn hoi
Sẽ sinh bông mẩy tốt tươi,
Một trăm, sáu chục, ba mươi đẩy đà.
MAGNIFICAT
Linh hồn tôi chúc tụng ca ngợi Chúa,Và trí tôi mừng rỡ trong Chúa Cứu Tinh,
Bởi vì Ngài đã rộng lượng thương tình
Nhìn thân phận thấp hèn tỳ nữ Chúa:
Nên từ nay khắp cả và thiên hạ
Mừng khen tôi có phúc đến muôn đời,
Vì Đấng làm những cao cả nơi tôi
Ngài quyền năng và danh Ngài là thánh.
Ngàn thế hệ và muôn năm vạn tháng
Ngài vẫn thương những kẻ kính sợ ngài.
Ngài ra oai vung thần lực cánh tay
Đập tan tành lũ kiêu căng lòng trí.
Hạ ngai vàng kẻ bạo quyền thống trị
Và tôn vinh người bé mọn khiêm nhu.
Người nghèo khó Ngài ban của đầy dư
Người giầu sang Ngài đuổi về tay trắng.
Ngài nhớ lại lòng khoan dung độ lượng
Hằng độ trì Ích-Dân tớ trung kiên,
Như ngày xưa Ngài hứa với tổ tiên
Áp-Ham và dòng dõi, ông muôn kiếp”.
(còn tiếp)
Trích tuyển tập Có Một Vườn Thơ Đạo, lm Trăng Thập Tự chủ biên, tr 1450 - 153, tập II
